De verkiezingen komen er aan op 15-17 maart 2021. Het is duidelijk: het roer moet nú om en we moeten aan alle klimaatknoppen draaien om een leefbare wereld achter te laten. Dus ook stemmen op een klimaatpartij. Maar welke partij past het beste bij jou? Kieshulp voor de klimaatkiezer.

Twee derde van de Nederlandse kiezers noemt het klimaatstandpunt van de partij belangrijk, blijkt uit onderzoek. 91% van de Nederlanders vindt dat een nieuwe regering meer moet doen tegen de klimaatcrisis. Uit ander onderzoek blijkt: ‘Klimaat, milieu en duurzaamheid’ is na gezondheidszorg het belangrijkste thema; voor jongeren staat het zelfs op één. Maar welke partij kies jij?

Kieshulpen bij klimaat
Er zijn heel wat wijzers en lijsten om je bij je keuze te helpen. Om te beginnen; een overzicht van duurzaamheidsdeskundige Paul Hendriksen. Bekijk in één oogopslag de data waarop we in Nederland CO2-neutraal zouden moeten zijn volgens de partijen. Hendriksen: ‘Er worden prachtige beloften gedaan om de klimaatcrisis aan te pakken. In werkelijkheid kiezen partijen er massaal voor om de wetenschap te negeren. Resultaat: een grotendeels onleefbare planeet, nog deze eeuw. Nederland zou vanwege de grote voetafdruk de CO2-uitstoot feitelijk over vier jaar op nul moeten hebben. Bij geen van de partijen zie je dit streven in het programma.’ BIJ1 en Partij voor de Dieren (PvdD) komen het dichtstbij met hun streven naar CO2-neutraliteit in 2030.

Het CPB en het PBL hebben verkiezingsprogramma’s doorgerekend en wat blijkt? De meeste partijen zullen hun eigen klimaatdoelen niet halen en schuiven de kosten voor economisch herstel door naar de toekomst; lees meer in Duurzaamnieuws.nl.

Op kiesvoorklimaat.nu vind je vijf klimaatkieswijzers:
In de Jij Kiest Wijzer van Milieudefensie valt op dat GroenLinks en PvdD steeds in hetzelfde vakje te vinden zijn, behalve bij de stelling ‘Nederland stemt niet in met vrijhandelsverdragen die onze eigen boeren benadelen, zoals CETA.’ Daar is PvdD ingedeeld bij ‘eens’ en GroenLinks bij ‘deels eens’. Kijk voor toelichting in de Jij Kiest Wijzer. Het Klimaatlabel (zie hieronder) van kiesklimaat.nl is gebaseerd op het stemgedrag van partijen in de Tweede Kamer ten aanzien van klimaatgerelateerde thema’s. Niet gebaseerd op woorden maar op daden dus. Of kijk naar de Klimaatwijzer van de Jonge Klimaatbeweging, de Duurzame Kieswijzer van de Wereld van Morgen en de NVDE die de partijprogramma’s vergelijkt op het thema hernieuwbare energie.

Ook Independer zet de standpunten op een rij ten aanzien van de energietransitie. En MVO Nederland vergelijkt de programma’s op zeven thema’s van de ‘nieuwe economie’. Vind jij het vooral belangrijk dat er wordt ingezet op een plantaardiger voedselsysteem (tel uit je klimaatwinst)? Kijk dan naar de newfoodkieswijzer.nl.

Algemene stemhulpen
Breder kijken dan duurzaamheid? Ook algemene stemhulpen, zoals Stemwijzer en Kieskompas, geven inzicht. Er komt daarin een selectie van duurzaamheidsthema’s aan bod. Of bekijk het stemgedrag in de afgelopen kabinetsperiode op stemmentracker.nl of de Instagrampagina MotieMeter. Op partijgedrag.nl vergelijk je partijen qua stemgedrag, op alle moties óf per onderwerp.

Meer vergelijkingen en overwegingen
Nog niet kieshulpmoe? Kijk dan op duurzaamnieuws.nl voor een vrij compleet overzicht van kieshulpen, partijprogramma’s en peilingen.

Naast GroenLinks en Partij voor de Dieren, kwam BIJ1 bij mij hoog uit de Stemwijzer en daarnaast scoorde Volt ook relatief hoog in AD’s Kieswijzer en in youngvoice.nl. BIJ1 wil radicale systeemverandering en ook het programmadeel over klimaatrechtvaardigheid is vergaand, maar nog niet zo concreet. Volt ziet Europese samenwerking als dé oplossing,  ook voor het klimaat, maar wil daarbij  inze tten op kernenergie, in tegenstelling tot GroenLinks, PvdD en BIJ1.

Kernenergie is terug in het energiedebat, ‘dankzij’ vooral de VVD (die kernenergie zelfs wil subsidiëren) maar ook het CDA. D66 is geen groot voorstander maar wijst kernenergie ook niet af. De discussie leidt af van de noodzakelijke energietransitie naar hernieuwbare energie. Organisaties WISE en Laka lanceerden KernenergieAlarm.nl om duidelijk te maken dat kernenergie geen duurzame oplossing is.

Snelkieswijzer GroenLinks en PvdD
Kijkend op de website van GroenLinks vond ik behalve het programmadeel over klimaat, ook een aantal snelkieswijzers waarin de partij zichzelf vergelijkt met andere partijen. Bij de snelkieswijzer met de PvdD schrijft GroenLinks: ‘(…) De Partij voor de Dieren kiest vaak voor de meest idealistische voorstellen, terwijl GroenLinks probeert compromissen te sluiten waarmee ook echt zaken worden veranderd.’ En: ‘GroenLinks en de Partij voor de Dieren verschillen het meest als het gaat om de Europese Unie. GroenLinks is ervan overtuigd dat we belangrijke zaken als het aanpakken van klimaatverandering, het bestrijden van belastingontwijking en een socialer vluchtelingenbeleid alleen via Europese samenwerking aan kunnen pakken. De Partij voor de Dieren heeft geen vertrouwen in de EU en wil de samenwerking beperken.(…)’

In de zweefvliegchecker zie je de verschillen tussen PvdD en andere partijen. De PvdD is er net als GroenLinks klaar voor om mee te regeren en heeft een uitgewerkt ‘Plan B’. Het is niet doorberekend op haalbaarheid omdat de PvdD de aannames van de planbureaus niet onderschrijft. Zo neemt het PBL volgens de PvdD niet de geïmporteerde CO2 mee in de berekeningen, goed voor circa twee derde van onze uitstoot. Naar eigen zeggen is het de enige partij die niet de kortetermijnbelangen van de mens maar de belangen van de planeet en al haar bewoners voorop stelt. De partij ziet economische groei niet als de oplossing maar als het probleem. PvdD staat bekend als Europa-sceptisch maar wil een béter Europa: ‘een democratische EU die de bescherming van kwetsbare waarden op één zet in plaats van de belangen van grote bedrijven.

Andere partijen die zich duurzaam profileren, zoals ChristenUnie, Piratenpartij, PvdA en SP scoren in mijn kieswijzers en lijstjes niet zo hoog. Ik kies ook niet voor D66; die partij vertrouwt nog teveel op marktwerking en economische groei, terwijl de klimaatnoodtoestand juist vraagt om meer overheidsingrijpen en minder groei.

Waar ga je voor als klimaatkiezer?
Ik ga nog even verder met het bekijken van verkiezingsprogramma’s, websites en verkiezingsdebatten. Klimaatambities wegen zwaar. Maar er kan natuurlijk nog meer meewegen. Bijvoorbeeld of een partij die klimaatbeloften ook kan omzetten in daden. Met geen of weinig zetels zal een partij weinig impact hebben… En zal een partij mee kunnen regeren? De vraag is dus ook: Waar ga je voor als klimaatkiezer? Pragmatisme, macht en impact of idealisme, activisme en het uitdagen van de status quo, om de druk op de klimaatketel zo hoog mogelijk te krijgen?

Hopelijk was dit artikel behulpzaam om je te helpen met kiezen voor klimaat. Tips, vragen of opmerkingen? Laat me die weten!

Deze blog verscheen (in iets andere vorm) ook op 52wekenduurzaam.nl/groene-blog

Dee Timmermans
Duurzaamheidsdokter bij Greenpossible